Kalıp sektörü üretim
odaklı bir alan olduğundan teknoloji faktörü büyük önem kazanmaktadır. Kalıp
kullanan her sektör için kalıp teknolojileri farklılaşmaktadır. Türkiye’de ana
sanayilerin ve büyük ölçekli yan sanayilerin kalıp sektörü ile ilgili çok gelişmiş
birtakım uygulamaları mevcuttur. Belirli sanayi kuruluşların simülasyon gücü
çok artmıştır. Yalnızca biçimlendirme ile ilgili olarak değil, aynı zamanda
bakım ve grup otomasyonu amaçlı programlar da kullanılmaktadır. Yazılım
pazarlaması yapan firmalar da, pazarlamanın ötesinde çok fonksiyonel bir hale
gelmişler ve sektörün kısa süre içerisinde büyük aşamalar kaydetmesinde etkili
olmuşlardır. Bu kuruluşların, çözüm ortaklığı, çeşitli türde modeller ve
prototip kalıp üretme, kalıp ve fikstür projelendirme, danışmanlık, yazılım
eğitiminin yanında kalıp imalatı ile ilgili eğitim verme, hatta parça imalatı
vb. tahminleri aşan etkin faaliyetleri de vardır.
Ana sanayilerde ve büyük ölçekli
yan sanayilerde eş zamanlı mühendislik, tersine mühendislik (reverse
engineering), CNC veri üretme ve matematik model, enteraktif ölçme ve kontrol,
bilgisayar destekli yönetim ve planlama, gibi kavramlar artık soyut birer
kavram olmayıp; az veya çok uygulamaları yapılan ve giderek gelişen
süreçlerdir.
Türkiye’de faaliyet gösteren
firmaların yaklaşık % 50’si ana faaliyetlerinin yanında kalıp da üretmektedir.
Bu nedenle sektördeki kalıp üretici sayısının net bir biçimde tespit edilmesi
güçtür. Talaşlı imalatçıların % 49’unun, sac parça işlemecilerin % 48’inin,
plastikçilerin % 25’inin, dökümcülerin % 16’sının
elektronik/elektromekanikçilerin % 14’ünün kalıp üretmekte oldukları
belirlenmiştir. Türkiye’de değişik malzemelerin işlenmesinde kullanılan
kalıpları imal eden ve büyük çoğunluğu KOBİ düzeyinde faaliyet gösteren 5.000’in
üzerinde firma mevcuttur. Sektörün 20.000 civarında istihdam sağladığı
bilinmektedir.
Gelişmekte olan teknoloji
çağında, kalıpçılığın birkaç cümle ile açıklanamayacağı bir gerçektir.
Kalıpçılık, günlük hayatımıza girmiş pek çok parçaların üretimini
gerçekleştiren en önemli mesleklerden biridir. Hayatımıza giren bu parçaların
üretiminde; zaman, kalite ve ölçü tamlığı, malzeme tasarrufu ve özdeşlik
sağlayan, ayrıca işçilik giderlerini asgari düzeye indiren makine dalı olan
kalıpçılık mesleğidir. Esas amacı birbirinden farklı olmayan, ancak
çalışma sistemi ve ürettikleri parçalar bakımından farklılıklar gösteren
kalıpçılık mesleği sac ve hacim kalıpçılığı olmak üzere temelde iki farklı
grupta sınıflandırılabilir.
Kalıp ve kalıp üreticisini genel
olarak şu şekilde tanımlayabiliriz; özdeş parçaları istenilen ölçü tamlığı
sınırları içerisinde ve en kısa zamanda üreten, malzeme sarfiyatı ve insan
gücünün asgari düzeyde tutulmasına yardımcı olan ve presler ile çalışabilen
makineye kalıp denir. Tasarımını hazırlayan, yapımını gerçekleştiren ve
çalıştırabilen kişiye de kalıp üreticisi denir. Seri üretimi gerçekleştirilecek
herhangi bir kalıbın tasarımına, yapımına ve çalıştırılmasına olanak sağlayan,
uygulamalı eğitim ve öğretim yöntemlerini bir bütün olarak kabul eden meslek
dalına kalıpçılık mesleği denir.
Konumuz olan, imalat sanayinde
önemli bir yer tutan sac kalıpçılığı, gelişen teknolojiye paralel olarak
gelişmiş ve seri üretim için vazgeçilmez bir yöntem olmuştur. Üretilecek
olan yarı mamul için mühendislik-tasarım bilgileri kullanılarak, konu ile
ilgili hesaplamalar ve uygun malzeme seçimiyle kalıp tasarımları yapılarak,
imalat açısından minimum maliyetli, maksimum kaliteli ürün elde edilmiştir.
Ayrıca zamandan tasarruf sağlanmıştır.
